Kamień Pomorski: atrakcje turystyczne o znaczeniu europejskim
Początki Kamienia Pomorskiego sięgają IX wieku kiedy to w sąsiedztwie dzisiejszego Kościoła Mariackiego powstał gród obronny. Pełnił on funkcję strażniczą drogi handlowej, którą stanowiła rzeka Dziwna. W 1116 r. książę Warcisław I przeniósł tu swoją stolicę i tym samym gród stał się stolicą Księstwa Pomorskiego.
Kamień Pomorski po raz pierwszy pojawił się na kartach historii w 1124 r. w związku z przybyciem misji chrystianizacyjnej biskupa Ottona z Bambergu. Gród był wówczas stolicą Pomorza Zachodniego, a od 1175 r. stał się siedzibą biskupią. W 1274 r. otrzymał prawa miejskie nadane przez księcia Barnima I.
O przebogatej historii Kamienia Pomorskiego świadczą jego zabytki. Średniowieczne mury obronne z Bramą Wolińską i basztą, w której dziś znajduje się muzeum minerałów i skamieniałości (zwane Muzeum Kamieni), ratusz czy kościół św. Mikołaja to tylko niektóre z nich.
Katedra pw. św. Jana Chrzciciela w Kamieniu Pomorskim
Najważniejszym zabytkiem miasta jest romańsko-gotycka katedra pw. św. Jana Chrzciciela, której początki sięgają 1176 r. Kościół ten wraz z otaczającą ją zabudową tworzy zespół katedralny, który w 2005 r. został rozporządzeniem Prezydenta RP uznany za pierwszy w województwie zachodniopomorskim Pomnik Historii.
Wznoszenie, powstałej na planie krzyża łacińskiego, świątyni trwało od XII do XV stulecia. Po 1310 r. powstał, usytuowany od strony północnej, wirydarz przykatedralny wzniesiony dla celów pątniczych i pokutnych służący również jako miejsce pochówku dla kanoników katedralnych. W otoczonym krużgankami zieleńcu zachowało się do dziś unikalne zadrzewienie, a kamieński wirydarz jest jedynym tego typu przykatedralnym obiektem w Polsce.
Nad wschodnim skrzydłem krużganków znajdują się cztery pomieszczenia, które m.in. spełniały funkcję skarbca. Na powstające przez wieki zbiory składały się bezcenne naczynia liturgiczne, relikwiarze, szaty i tkaniny używane podczas mszy. Najsłynniejszym elementem wyposażenia skarbca był relikwiarz św. Korduli z X wieku uznawany za arcydzieło sztuki wikingów. Zawartość skarbca, ewakuowana podczas II wojny światowej do podkamieńskiej wsi Benice, zaginęła w marcu 1945 r. Do dziś nie wiadomo co się z nią stało i jest nadal poszukiwana.
Katedra w Kamieniu Pomorskim słynie ze swego wyposażenia. Z pierwotnego katolickiego okresu ocalał m.in. stanowiący dziś ołtarz główny XV/XVI-wieczny tryptyk. Protestancki wystrój katedry wiąże się z osobą księcia Ernesta Bogusława de Croya, ostatniego po kądzieli przedstawiciela władającej Księstwem Pomorskim dynastii Gryfitów i biskupa tytularnego kamieńskiego, który ufundował w 1669 r. organy, a w 1682 r. ambonę. Dwa lata później zaś nowe lektorium z kratą i ołtarzem, a rok później kratę otaczająca gotycką chrzcielnicę. Barokowe organy fundacji księcia Bogusława dzięki, organizowanemu nieprzerwanie od 1965 r., Międzynarodowemu Festiwalowi Muzyki Organowej i Kameralnej rozsławiły Kamień Pomorski na całym świecie.
Pierwszy na świecie kondensator elektryczny
Kamień Pomorski jest miejscem, gdzie wynaleziono pierwszy na świecie kondensator elektryczny. 11 października 1745 r. dziekan kamieńskiej kapituły katedralnej Ewald Georg von Kleist (1700-1748) gromadząc ładunek elektryczny w szklanej flaszy – tzw. butelce Kleista, odkrył zasadę działania tego urządzenia. Dokonał tego w ocalałym do dziś budynku, w którym mieszkał - dworze kurii dziekana, zwanym dworem Kleista, zlokalizowanym w sąsiedztwie katedry. W 2013 r. obiekt ten został uznany przez Europejskie Towarzystwo Fizyczne za miejsce o historycznym znaczeniu dla rozwoju fizyki i obdarzony prestiżowym tytułem „EPS Historic Site”.
Znakomitemu wynalazcy kondensatora elektrycznego poświęcona jest interaktywna wystawa: „Kamieński kondensator. Dziedzictwo światowego odkrycia Ewalda Georga von Kleista”, otwarta w 2021 r. w miejscowym Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej. Część wystawy prezentowana jest w dworze kurii dziekana, gdzie zobaczyć można urządzony na wzór XVIII w. pokój Kleista i laboratorium z kopiami urządzeń, którymi się posługiwał. W Muzeum zaś prezentowana jest ekspozycja doświadczalna. Na zwiedzających czekają tam interaktywne eksponaty, związane z prowadzonymi przez Kleista i jego następców doświadczeniami: szklany kondensator o wymiarach 3 na 2 m, generator Van de Graaffa czy transformator powietrzny - tzw. cewka Tesli, dzięki której można zaobserwować wyładowania elektryczne.
W budynku Muzeum znajdują się także wystawy poświęcone archeologii i historii miasta z rękojeścią noża Wikingów z X w. czy denarem wybijanym w Kamieniu w latach 1186-1191.
